In april 2016 speelde Toneelgroep C, de toneelgroep van ROC Friese Poort Drachten, zijn eerste toneelstuk: ‘Een weeffout in onze sterren, naar het boek van John Green.
Het begon in maart 2015 met een aantal leerlingen dat mij vroeg of ik niet weer zoiets als een lesmarathon voor het goede doel wilde organiseren. “Alsjeblieft niet”, was mijn eerder eerlijke dan tactische antwoord. Lesmarathons, voor vluchtelingen, Serious Request en Nepal had ik al vaak genoeg georganiseerd. Ik wilde iets anders.
“Een musical”, zei een leerlinge. “Ja leuk, maar dat kan ik niet begeleiden”, zei ik. Niet muzikaal genoeg. Genoeg collega’s die dat wel kunnen, maar die hebben het al druk genoeg. Een toneelstuk dan. Maar welk stuk? “Zoekt mijnheer maar uit”.
Allereerst ben ik gaan zoeken in bestaande toneelstukken voor amateurtoneel. Daar werd ik niet zo blij van. Als je het een beetje in de sector Gezondheidszorg zoekt, kom je vooral uit bij kluchten en blijspelen. Geen makkelijk genre, maar ik had niet zo’n zin in slaande deuren en continu zoeken naar de lach.
Ik weet niet meer wie met “The Fault in Our Stars” aankwam. Het werd ergens geroepen, door een leerlinge of door mij, en we maakten elkaar steeds enthousiaster: we kenden de film, sommigen kenden ook het boek, waarom zouden we daar geen toneelstuk van maken? Dat laatste moest ik maar doen, vonden leerlingen. Het boek, een moderne klassieker van John Green –schrijver voor ‘young adults- leent er zich uitstekend voor. Veel dialogen, veel vaart, veel humor en veel emotie. Ik besloot het boek als uitgangspunt te nemen, niet de film.
In april 2015 begon de zoektocht naar de acteurs. Er meldden zich een paar leerlingen die ik zelf kende uit de opleidingen Zorg, maar ook leerlingen Onderwijsassistent. Dat laatste was geen probleem –ik kende ze niet, maar het was ook niet alleen mijn feestje- maar we hadden nou juist dit project opgezet omdat we zoiets wilden doen voor opleidingen waar we hier geen ervaring mee hadden. En de opleiding Onderwijsassistent had de musicals al… maar goed, de ervaring van deze leerlingen zou goed van pas kunnen komen.
Na een informatiemiddag waar maar twee leerlingen op af kwamen, haakte ik al bijna af. Het enige wat me er doorheen sleepte, was het enthousiasme van deze twee heren die de hele film uitgebreid hadden bekeken en hun rollen al helemaal uitgedacht hadden. Ik besloot te gaan schrijven. Of het toneelstuk er nou wel of niet zou komen, een toneelstuk maken van een roman is sowieso een leuke creatieve bezigheid.
Het werd daardoor wel heel erg stil rond de voorstelling. In een drivemapje had ik wel een aantal geïnteresseerden staan, maar omdat veel leerlingen even niets hoorden, haakten er ook weer een paar af. Sommigen zagen toch op tegen de tijdsinvestering. Uiteindelijk bleven er voor de zomervakantie drie acteurs over, onder wie een leerlinge die graag de hoofdrol wilde spelen –en in wie ik wel een Hazel zag- en twee productieassistentes.
In de zomervakantie schreef ik de ruwe versie van het toneelscript. Veel ging afhangen van het aantal leerlingen dat zich ging melden. In mijn eerste lessen Nederlands vroeg ik uitgebreid aandacht voor het toneelstuk. In de kantine legde ik flyers neer met de tekst ‘Ben jij de nieuwe Hazel Grace?’ Ik belegde een nieuwe informatiebijeenkomst. Ik was zeer verrast dit keer over de opkomst. Twee eerstejaars, een derdejaars Verpleging die ook wilde kijken of het iets voor hem was, de drie leerlingen van vóór de zomervakantie hadden het enthousiasme behouden. Ik besloot dat we aan de slag gingen, er kwamen vast wel meer leerlingen bij.
In oktober begonnen we met de repetities. Ik besloot heel duidelijk te zijn tegen leerlingen: ze kregen hier geen compensatie, geen studiepunten voor. Dit was een buitenschools project, maar wel eentje die ‘je je hele leven bij gaat blijven’, zo beloofde ik. Ik had enkele collega’s gevraagd of ze het zagen zitten om samen met mij dit project te gaan dragen, maar juist zij zagen erg op tegen dat buitenschoolse: het is natuurlijk ook een forse tijdsinvestering.
Er kwamen meer leerlingen bij. Een leerlinge die ik kende uit het vorige schooljaar besloot toch mee te gaan doen, om wat uit haar schulp te kruipen. Bijna kwam ze nog in aanmerking voor de hoofdrol, maar ze kreeg uiteindelijk een prachtige rol van een mijn favoriete karakters uit het boek, die vreemd genoeg uit de film is gelaten. Ik hoorde dat een van mijn leerlingen uit een andere opleiding goed kon zingen. Dat hoorde ik zelf en ik besloot haar te vragen en een muzikale rol erbij te schrijven. Ze besloot mee te gaan doen.
Langzaam maar zeker ontstond er een prachtige toneelgroep van jonge, onervaren acteurs die graag met het verhaal aan de slag wilden. Er meldden zich ook leerlingen die achter de schermen wilden meewerken. Hoefden niet zo nodig op de voorgrond, maar wilden wel iets neerzetten. Ook dat vond ik mooi.
De eerste repetitie zal ik niet snel vergeten. Ik dacht dat ik onderhand alles wel een keer gedaan had, maar deze rol was nieuw voor mij: regisseur. Doodnerveus was ik ineens. Alsof ik mijn eerste les stond te geven. Leerlingen konden het merken, maar gek genoeg was dat voor hen wel een geruststelling: zie je wel, ook Conrad heeft zenuwen.
Tijdens het regisseren heb ik het gemerkt: toneelspelen is ook zo goed voor je taalontwikkeling. Wekenlang ben ik bezig geweest om leerlingen teksten te leren begrijpen, interpreteren en ze zich bewust te laten zijn van hun adem, hun intonatie en hun dictie. Ok, het zijn er misschien maar elf, maar deze leerlingen kun je met een gerust hart al examen Spreken en Gesprekken laten doen. Daar kan geen lesmateriaal tegenop.
En natuurlijk is er gelachen, gevloekt en gescholden. Gejankt en geknuffeld. Gezongen en gevreeën. Ik kan en mag daar niet verder op ingaan. Dat is het geheim van het dramalokaal. Elke dinsdag werd er vol overgave gerepeteerd. En iedere keer kwam ik in verschillende gemoedstoestanden thuis. Alles heb ik wel gehad: moedeloos, opgetogen, boos, wanhopig, enthousiast.
Voor een toneelstuk moet er natuurlijk nog meer gebeuren. We hebben samenwerking gezocht met de creatieve opleidingen van ROC Friese Poort Drachten. Opleiding Podium- en Evenemententechniek ontvangt ons in haar theaterzaal, affiches, programmaboekjes en kaartjes werden ontworpen door opleiding Art en Design. De opleiding Fotografie verzorgde daarvoor de foto’s, net zoals voor de decors trouwens. En zo werkten veel leerlingen samen aan één productie. En als ik het programmaboekje doorblader, met de namen van alle medewerkers, moet ik eruit zien als een kat die de kanarie heeft opgegeten. Wat een rijkdom onder één dak.
Of het een succes werd? Lees dit gedeelte uit ‘Morgen komt het goed’ uit mijn boek Leraar op de fiets maar eens.
Over het schooljaar 2015-2016 zou ik een apart boek kunnen schrijven. Ons stuk Een weeffout in onze sterren werd een succes. Zes voorstellingen voor een volle zaal, en een reprise tijdens Simmerdeis, het theater- en muziekfestival in Drachten. Meer nog dan de aandacht en de volle zalen haalden we voldoening uit het vertellen van een verhaal. Daarnaast ontstonden er warme vriendschappen, verkeringen (die al snel weer beëindigd werden ook) en ik zag studenten de strijd aangaan met taal… en die strijd glansrijk winnen. Voor veel regisseurs zal dit dagelijkse kost zijn, voor mij was het een genot om mee te maken. Voor mij was Een weeffout in onze sterren het bewijs dat je als beroepsopleiding zoveel meer te bieden hebt dan alleen maar verpleegkundigen of timmermannen opleiden.
