Digitaal? Onze studenten weten niks.

Kennen jullie zo´n lesformulier nog, van de lerarenopleiding? Ze schijnen die dingen nog steeds te gebruiken, ook wel in digitale vorm. Ik kreeg er vorig jaar althans eentje onder ogen, via een leraar in opleiding die ik begeleidde. Ruimte voor het opschrijven van je doelstellingen voor de les, je planning, evaluatiemomenten. En toen, bij het kopje ‘media’, kwam het: ‘bijvoorbeeld klaarzetten OHP’. Het stond er echt. In 2020. Ik vroeg de jonge collega of hij wist wat een OHP was. Hij had geen idee. De afkorting was nog niet voorbijgekomen. Maar op de een of andere manier behoorde de overheadprojector, die we toch sinds de eeuwwisseling niet meer gebruiken denk ik, nog tot de mogelijke oplossingen binnen deze lerarenopleiding.

Ik zou hier nu kunnen kiezen voor een nostalgische column over die good old overheadprojector, waar je sheets op vier verschillende manieren op kon leggen (ik legde hem altijd in spiegelbeeld neer). Hoe de lamp altijd kapot ging, omdat ik het ding tegen tafeltjes aanreed om het beeld te vergroten. En hoe ik met papier steeds de volgende regel afdekte. Enfin, degenen die van voor 2000 zijn in het onderwijs, kennen die verhalen wel.

Is het schokkend dat een lerarenopleiding anno 2020 nog sprak over de OHP als mogelijk medium? Misschien. Er is natuurlijk een en ander veranderd. Onze studenten zijn voor een groot deel van na 2000, de post-overheadprojectorperiode, om het zo maar te zeggen. Maar nog schokkender, misschien: als het gaat om digitalisering, kunnen onze studenten nog steeds niks.

Rond deze tijd ben ik bezig met algemene spelling, met aandacht voor de trema’s, de accenten en de verbindingsstreepjes. En elk jaar kan ik weer een bingokaart vullen met: ‘meneer, hoe krijg ik die extra puntjes op de i?’ ‘Hoe gaat dat streepje naar rechts op de e? En naar links?’ Ach, zo erg is het allemaal niet, maar het verbaast me iedere keer weer hoe slecht studenten de weg kennen op hun toetsenbord. Maar niet alleen hun toetsenbord: na een oproepje van mij op Twitter regende het voorbeelden van digitale naïviteit van onze studenten. Jongeren weten niet hoe ze hoofdletters moeten typen (ja, CAPS LOCK aan – letter – CAPS LOCK uit), typen zelf maar puntjes bij de inhoudsopgave en zoeken welke pagina erbij moet staan (en in 90% van de gevallen klopt het niet, want wijzigingen), vinden die rode kronkeltjes in Word maar raar (‘geen idee wat dat betekent’), plempen een powerpointpresentatie helemaal vol met tekst (ok, misschien doen hun docenten het ook). De lijst is eindeloos.

Fifi Schwarz schrijft er in een blog op haar site ‘De dingen de baas´ heel treffend over: waar nogal eens gedacht wordt dat jongeren ‘digital natives’ zijn, zijn het eigenlijk ‘digital naives’. ‘Leren ze dan helemaal geen digitale vaardigheden?’, vroeg iemand zich vertwijfeld af na mijn oproep. Nou, hier en daar leren ze best wel wat. Maar denk niet dat onze jongeren in deze tijd van social media, met tablets, iWatches en smartphones digitaal vaardig zijn. Om nog maar te zwijgen van mediawijs.

Zal ik de term er maar weer eens ingooien? Het is tijd voor een Digitaal Deltaplan. En richt je daarmee nu eens niet op de ouderen, maar op de jongeren. Ik vind het een prettig idee dat jongeren een rijbewijs hebben voor ze met de auto de weg op gaan. Maar een digitaal rijbewijs is ook zo gek nog niet. Dat voorkomt een hoop ongelukken en ellende. En ja, dat begint met weten hoe je automatisch een inhoudsopgave genereert. Of hoe je het €-teken uit je toetsenbord haalt.

Overigens ben ik van mening dat comic sans nu echt verboden moet worden. Maar dit terzijde.